Na początku chcielibyśmy przedstawić Wam film, który przygotował i udostępnił w serwisie YouTube Narodowy Bank Polski. Przedstawia on historię zarówno pieniądza (co opisaliśmy w znacznie okrojonej wersji w kategorii "Pieniądz" na naszym blogu), jak i historię oraz ewolucję polskiego pieniądza.
Po obejrzeniu filmu, nasza wiedza na temat pieniądza i złotówki znacznie się poszerzyła, prawda? :)
Jako kolejną "ciekawostkę", a może rzecz godną uwagi chcieliśmy pokazać Wam fakty i ciekawostki na temat rozwoju i kształtowania się naszej waluty.
XV wieku monetą obiegową w Polsce były srebrne grosze. Dotarły one na ziemie polskie z bardziej gospodarczo rozwiniętych Czech. Grosz praski zawierał na początku wieku XIV 3,7 grama srebra, potem ilość ta zmniejszała się i pod koniec wieku XV zawierał już tylko 1,3 grama srebra.
XV wieku 48 groszy stanowiło "grzywnę", a 30 groszy nazywano "złotym". Nazwa "złoty" była używana również na określenie dukata węgierskiego bitego ze złota z domieszką brązu.
ż do rozbiorów 1 złoty był równoważnikiem 30 groszy. Jednak przez długi czas nazwa "złoty" była tylko popularną nazwą wartości i nie reprezentowała monety. Jako moneta "złoty" pojawił się za czasów króla Jana Kazimierza. Zaczął je bić dzierżawca królewskiej mennicy Andrzej Tymf, lecz moneta ta zawierała tylko 3,36 grama srebra, czyli znacznie mniej niż 30 monet groszowych. Monety te nazywano "tynfami" lub "tymfami".czasach saskich w obiegu znajdowały się monety złote zwane "augustdorami" (o wartości 30 złotych polskich, czyli 900 groszy) oraz bite w Lipsku i Dreźnie srebrne złotówki i dwuzłotówki. Srebrne złotówki bił także król Stanisław August Poniatowski.okresie insurekcji kościuszkowskiej pojawiły się na ziemiach polskich pierwsze pieniądze papierowe, tzw. bilety skarbowe, których emisja była zabezpieczona dobrami narodowymi, i które nominowane były w "złotych polskich". Jednakże w użyciu nadal były różne monety złote, srebrne i miedziane o różnych nazwach i różnych wartościach.czasie zaborów w obiegu znajdowały się pieniądze mocarstw obcych: rosyjskie ruble, niemieckie marki oraz austriackie guldeny zastąpione przez korony pod koniec XIX wieku. W roku 1928 powstał Bank Polski, który miał prawo emitować banknoty - złote polskie. Przez pewien czas były one w obiegu, ale po upadku powstania styczniowego zostały wycofane a w 1894 roku Bank Polski został zlikwidowany.
o odzyskaniu niepodległości, 11 listopada 1918 roku, w siedzibie Polskiej Krajowej Kasy Pożyczkowej pojawili sie przedstawiciele nowych polskich władz, którzy planowali przeprowadzić tam remanent. Zastali bardzo duże zapasy wydrukowanych już marek polskich, których nie było sensu niszczyć oddając na przemiał. Dlatego marka polska stała się tymczasową walutą obiegową, a Polska Krajowa Kasa Pożyczkowa - tymczasowym bankiem centralnym.
yła to jednak prowizorka i już 28 lutego ustawą sejmową ustalono, że jednostką monetarną w Polsce będzie "złoty". Rząd zlecił wydrukowanie nowych banknotów firmie francuskiej, ale nie był w stanie wprowadzić ich do obiegu, gdyż państwo było słabe a inflacja bardzo wysoka. Sama wymiana i denominacja nie mogła zwalczyć inflacji. Banknoty te musiały odczekać na lepsze czasy w skarbcu PKKP.
opiero w końcu 1923 roku Polska była w stanie przeprowadzić reformę walutową. Przeprowadził ją premier Władysław Grabski. 11 stycznia 1924 roku Sejm uchwalił ustawę o naprawie skarbu państwa i reformie walutowej. Powstał prywatny Bank Polski SA, a 14 kwietnia 1924 roku ukazało się rozporządzenie prezydenta RP o zmianie ustroju pieniężnego. Na mocy tego rozporządzenia 1 maja 1924 roku wprowadzono do obiegu złotówki, a po dwóch miesiącach 1 lipca 1924 roku marka polska przestała być prawnym środkiem płatniczym w Polsce. W kasach Banku Polskiego SA wymieniano marki polskie na nowe złotówki w stosunku 1 mln 800 tys marek na 1 złoty.
owa złotówka miała wartość franka szwajcarskiego i była równa 0,2903 grama złota. Wartość dolara USA wynosiła 5,18 złotego. Średnia pensja miesięczna robotnika lub niższego urzędnika wynosiła 150 złotych, dniówka około 5 złotych. Kilogram chleba kosztował wtedy 35 groszy, kilogram ziemniaków - 10 groszy, kilogram cukru - 1 złoty.e wrześniu 1939 roku Bank Polski został ewakuowany z terenu Polski wraz z zapasami złota i walut.iemcy utworzyli w grudniu 1939 roku w Krakowie Bank Emisyjny w Polsce, który wyemitował dwie serie banknotów będących w obiegu na terenach Generalnej Guberni. Na czele tego banku stanął Feliks Młynarski, którego podpis był umieszczony na wszystkich banknotach tego banku, a banknoty te nazywano popularnie "młynarkami". Natomiast na terenach polskich zajętych przez ZSRR wymieniono w październiku 1939 roku złotówki na ruble w stosunku 1:1.
eszcze przed zakończeniem II wojny światowej, 24 sierpnia 1944 roku PKWN wydał dekret, na mocy którego Centralna Kasa Skarbowa otrzymała prawo do emisji "biletów skarbowych", które miały zastąpić banknoty Banku Emisyjnego i marki niemieckie na terenach wyzwolonych. Nowe banknoty z datą 1944 wydrukowano w Moskwie. Miały one nadruk "Narodowy Bank Polski", który wtedy jeszcze nie istniał. Łączna wartość nowych pieniędzy wynosiła 8,5 mld złotych. Z powodu błędu drukarskiego pierwsza seria banknotów poszła na przemiał. Dopiero druga seria trafiła na krótko do obiegu już 27 sierpnia 1944 roku. Była to seria tzw. "lubelska". Późniejsze dodruki banknotów robiono już w Polsce, w Krakowie i w Łodzi.arodowy Bank Polski powstał w styczniu 1945 roku i przejął funkcje Centralnej Kasy Skarbowej. Jego pierwszym banknotem było 1000 złotych z datą 1945 wprowadzone do obiegu 1 września 1945 roku. Później wprowadzono następne nominały zastępujące serię lubelską, które nosiły daty: 15.01.1946, 15.05.1946, 15.07.1947. Banknoty te były prawnym środkiem płatniczym do 29 października 1950 roku, czyli do zmiany systemu pieniężnego w Polsce.dniu 5 listopada 1950 roku wprowadzono nowy wzór banknotów noszących datę 1 lipca 1948 roku. Jeden złoty miał wartość 0,222168 grama złota. Wymiana była przeprowadzona w stosunku 100 starych złotych = 3 nowe złote dla cen i płac oraz 100 starych złotych = 1 nowy złoty dla gotówki. Od 8 listopada banknoty starego wzoru zostały unieważnione. Seria nowych banknotów miała nominały: 2, 5, 10, 20, 50, 100 oraz 500 złotych i została 29 października 1965 roku powiększona o kolejny banknot o nominale 1000 złotych i innym wzorze.kolejnych latach następowała wymiana banknotów na inny wzór, ale już bez denominacji (tzw. seria "sławni Polacy"), za to z coraz wyższymi nominałami. Dopiero w styczniu 1995 roku Narodowy Bank Polski przeprowadził denominację złotówki w stosunku 1:10000 i wprowadził nowy wzór banknotów, obowiązujący obecnie.
Na koniec mamy dla Was porównanie wartości produktów na podstawie ich cen wyrażonych w złotówkach. To krótki, stworzony przez nas filmik, który ma na celu pokazanie zależności pomiędzy cenami (wartością wyrażoną w złotych) produktów markowych a cenami zwykłych produktów, mniej znanych firm.
Źródła informacji:
• film NBP w serwisie YouTube
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz